توافق‌نامه طلاق توافقی سندی است که در آن زوجین با رضایت کامل، تمامی شرایط مربوط به جدایی خود را مشخص می‌کنند. این توافق‌نامه شامل تصمیماتی درباره حضانت فرزندان، مهریه، نفقه زوجه، تقسیم اموال مشترک و سایر حقوق مالی است. طبق ماده ۱۰ قانون مدنی ایران، این توافق‌نامه تا زمانی که خلاف قوانین آمره و شرع نباشد، معتبر و لازم‌الاجرا است.
تعاریف اصطلاحات کلیدی در توافق‌نامه طلاق توافقی
مهریه مالی است که به موجب عقد نکاح، زن مالک آن می‌شود و هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را مطالبه کند (مهریه عندالمطالبه). در برخی موارد، مهریه بر اساس شرط استطاعت مالی مرد قابل مطالبه است (مهریه عندالاستطاعه). طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به محض وقوع عقد، زن مالک مهریه است.
نفقه هزینه‌ای است که مرد به‌عنوان سرپرست خانواده موظف به پرداخت آن است. این هزینه شامل نیازهای متعارف مانند خوراک، پوشاک، مسکن، و هزینه‌های درمانی است. طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، تأمین این نیازها بر عهده مرد است.
حضانت وظیفه قانونی نگهداری و تربیت فرزندان است. بر اساس ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی، حضانت کودک تا سن ۷ سالگی با مادر و پس از آن با پدر است، مگر اینکه مصلحت کودک اقتضا کند حضانت به‌گونه‌ای دیگر تعیین شود.
این بخش مربوط به تفکیک اموالی است که زوجین در دوران زندگی مشترک به‌دست آورده‌اند. بر اساس اصل آزادی قراردادها در ماده ۱۰ قانون مدنی، زوجین می‌توانند درباره نحوه تقسیم اموال توافق کنند.
ضمانت اجرا تدابیری است که برای جلوگیری از تخلف یکی از طرفین در توافق‌نامه گنجانده می‌شود. این ضمانت می‌تواند شامل پرداخت جریمه، الزام به اجرای حکم یا توقیف اموال باشد. طبق ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده (۱۳۹۱)، دادگاه می‌تواند برای اجرای شرایط توافق‌نامه اقدام کند.
مهریه: اگر زن مهریه خود را ببخشد، باید این موضوع به‌طور شفاف در توافق‌نامه ذکر و توسط طرفین امضا شود.
نفقه و حضانت: تمام توافقات در این زمینه‌ها باید مطابق قوانین مدنی ایران باشد.
ضمانت اجرا: توافق‌نامه باید شامل بندهایی برای ضمانت اجرای تعهدات طرفین باشد.
پرسش کلیدی:
پرسش ۱:
در یک توافق‌نامه طلاق توافقی، اگر زن مهریه خود را ببخشد، چگونه این تصمیم باید قید شود تا معتبر باشد؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
برای معتبر بودن بخشش مهریه، زن باید در متن توافق‌نامه به‌صراحت اعلام کند که مهریه خود را به‌طور کامل و با رضایت بخشیده است. این بخشش می‌تواند به‌صورت شفاهی در جلسه دادگاه نیز تأیید و در رأی دادگاه ذکر شود یا با استفاده از سند رسمی در دفاتر ثبت اسناد رسمی انجام شود. متن پیشنهادی:
"خانم [نام زن] به‌طور کامل و با رضایت شخصی کلیه حقوق مربوط به مهریه خویش، معادل [تعداد سکه یا مبلغ] را به آقای [نام مرد] بخشیده و از هرگونه ادعای آتی در این خصوص صرف‌نظر می‌کند."
منبع:
ماده ۱۰ قانون مدنی (اعتبار قراردادهای خصوصی)
ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده (۱۳۹۱)
پرسش ۲:
اگر زن بخواهد مهریه را به‌صورت اقساطی دریافت کند، متن توافق‌نامه باید چگونه تنظیم شود؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
در توافق‌نامه باید موارد زیر مشخص شود:
مبلغ کل مهریه: تعداد دقیق سکه یا مبلغ مهریه.
مبلغ هر قسط و زمان‌بندی پرداخت: مثلاً ماهانه یا سالانه.
ضمانت اجرای تأخیر یا عدم پرداخت: مانند پرداخت کل مهریه به‌صورت یک‌جا یا توقیف اموال.
متن پیشنهادی:
"پرداخت مهریه خانم [نام زن] معادل [تعداد یا مبلغ] به‌صورت اقساطی ماهانه [مبلغ قسط] از تاریخ [تاریخ شروع] آغاز می‌شود. در صورت تأخیر بیش از [مدت زمان مشخص]، کل مبلغ مهریه به‌صورت یک‌جا قابل مطالبه خواهد بود."
منبع:
ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی
ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده (۱۳۹۱)
پرسش ۳:
در صورتی که مرد نفقه فرزند را پرداخت نکند، زن چگونه می‌تواند اقدام کند؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
نفقه فرزند وظیفه قانونی پدر است و حتی در صورت واگذاری حضانت به مادر، همچنان بر عهده وی باقی می‌ماند. اگر مرد از پرداخت نفقه امتناع کند، زن می‌تواند از دادگاه درخواست صدور حکم پرداخت نفقه کند. دادگاه از طریق توقیف اموال یا کسر از حقوق مرد، نفقه را تأمین می‌کند.
منبع:
ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی (الزام پدر به پرداخت نفقه فرزندان)
ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی
پرسش ۴:
چگونه می‌توان شرطی برای جلوگیری از انتقال فرزند به خارج از کشور توسط یکی از والدین در توافق‌نامه قید کرد؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
برای جلوگیری از خروج فرزند از کشور، می‌توان در توافق‌نامه تصریح کرد که هرگونه خروج فرزند مستلزم رضایت کتبی والد دیگر است. این شرط باید به دادگاه ارائه و در رأی دادگاه تأیید شود.
متن پیشنهادی:
"هرگونه خروج فرزند [نام فرزند] از کشور صرفاً با رضایت کتبی هر دو والد و تأیید دادگاه امکان‌پذیر خواهد بود."
منبع:
ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده (۱۳۹۱)
پرسش ۵:
اگر زن در توافق‌نامه بخشی از مهریه خود را ببخشد و بخشی را مطالبه کند، چگونه این توافق را تنظیم کنیم؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
در متن توافق‌نامه باید مشخص شود چه مقدار از مهریه بخشیده شده و چه مقدار باقی مانده است. همچنین روش پرداخت بخش باقی‌مانده باید تعیین شود.
متن پیشنهادی:
"خانم [نام زن] با رضایت کامل، تعداد [تعداد یا مبلغ] از مهریه خود را به آقای [نام مرد] بخشید. باقی‌مانده مهریه به میزان [مبلغ/تعداد] به‌صورت اقساطی/نقدی پرداخت خواهد شد."
منبع:
ماده ۱۰ قانون مدنی
ماده ۱۰ قانون مدنی: آزادی قراردادها تا زمانی که مخالف قوانین آمره و شرع نباشد.
ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی: مالکیت زن بر مهریه به محض وقوع عقد.
ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی: تعریف نفقه و مسئولیت پرداخت آن.
ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی: حضانت فرزندان.
ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده (۱۳۹۱): ضمانت اجرای توافق‌نامه‌های طلاق توافقی.
محمد شیاسی ( کارشناس حقوقی و ریس هیات مدیره موسسه حقوقی عدالت گستران نگین ترنم )
سید صادق قریشی ( وکیل پایه یک دادگستری و مولف کتب حقوقی )
در صورت نیاز به مشاوره می توانید با وکلای موسسه حقوقی عدالت گستران نگین ترنم تماس بگیرید
فاطمه اسمی
فریده عبداللهی
ملیحه علیخانی
طراحی و ساخت توسط :گروه مهر
کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به ساختنما می باشد.
