تنظیم توافق‌نامه طلاق توافق
تعاریف دقیق عبارات و اصطلاحات مرتبط
توافق‌نامه طلاق توافقی
توافق‌نامه‌ای که زوجین با رضایت کامل در آن کلیه شرایط مربوط به جدایی را مشخص می‌کنند. این توافق‌نامه شامل تصمیمات مربوط به حضانت فرزندان، نحوه پرداخت مهریه، نفقه زوجه، تقسیم اموال مشترک و سایر حقوق مالی است. طبق ماده ۱۰ قانون مدنی ایران، این توافق‌نامه تا زمانی که خلاف قوانین آمره و شرع نباشد، معتبر و لازم‌الاجرا است.
مهریه
مال یا دارایی‌ای که به موجب عقد نکاح، زن مالک آن می‌شود و هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را مطالبه کند (مهریه عندالمطالبه). در برخی موارد، مهریه بر اساس شرط "استطاعت مالی مرد" قابل مطالبه است (مهریه عندالاستطاعه). طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به محض وقوع عقد، زن مالک مهریه است و می‌تواند آن را به اجرا بگذارد.
نفقه
هزینه‌ای که مرد به‌عنوان سرپرست خانواده موظف به پرداخت آن است و شامل نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت اجتماعی و خانوادگی زن، مانند خوراک، پوشاک، مسکن، و هزینه‌های درمانی است. طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، تأمین این نیازها بر عهده مرد است و زن می‌تواند در صورت عدم پرداخت، از طریق دادگاه اقدام کند.
حضانت فرزندان
وظیفه قانونی نگهداری، تربیت و مراقبت از فرزندان. بر اساس ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی، حضانت فرزند تا سن ۷ سالگی بر عهده مادر است و پس از آن به پدر منتقل می‌شود، مگر اینکه مصلحت فرزند ایجاب کند حضانت به‌گونه‌ای دیگر تعیین شود. حضانت به معنای تأمین نیازهای جسمی، عاطفی و آموزشی کودک است.
تقسیم اموال مشترک ( شرط تنصیف)
فرایند توافق یا تصمیم قضایی برای تفکیک دارایی‌هایی که زوجین در دوران زندگی مشترک به‌دست آورده‌اند. اموال مشترک می‌تواند شامل خانه، خودرو، حساب‌های بانکی مشترک، و سایر دارایی‌ها باشد. طبق اصل آزادی قراردادها در ماده ۱۰ قانون مدنی، زوجین می‌توانند توافق کنند که اموال مشترک چگونه تقسیم شود.
ضمانت اجرا
تدابیری که در توافق‌نامه گنجانده می‌شود تا از تخلف یکی از طرفین جلوگیری کند. این ضمانت می‌تواند شامل پرداخت جریمه، الزام به اجرای حکم از طریق اجرای احکام دادگاه یا توقیف اموال باشد. طبق ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده (۱۳۹۱)، دادگاه می‌تواند به‌صورت قانونی برای اجرای شرایط توافق‌نامه اقدام کند.
ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده (۱۳۹۱)
این ماده تصریح می‌کند که در زمان صدور حکم طلاق، دادگاه باید وضعیت حقوق مالی زوجین (از جمله مهریه، نفقه، اجرت‌المثل) و حضانت فرزندان را تعیین کند.
پرسش ۱:
در یک توافق‌نامه طلاق توافقی، اگر زن مهریه خود را ببخشد، چگونه این تصمیم باید قید شود تا معتبر باشد؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
برای معتبر بودن بخشش مهریه، زن باید در متن توافق‌نامه به‌صراحت اعلام کند که مهریه خود را به‌طور کامل و با رضایت بخشیده است. این بخشش می‌تواند به‌صورت شفاهی در جلسه دادگاه نیز تأیید و در رأی دادگاه ذکر شود یا با استفاده از سند رسمی در دفاتر ثبت اسناد رسمی انجام شود. متن پیشنهادی:
"خانم [نام زن] به‌طور کامل و با رضایت شخصی کلیه حقوق مربوط به مهریه خویش، معادل [تعداد سکه یا مبلغ] را به آقای [نام مرد] بخشیده و از هرگونه ادعای آتی در این خصوص صرف‌نظر می‌کند."
منبع: ماده ۱۰ قانون مدنی (اعتبار قراردادهای خصوصی)
ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده (۱۳۹۱)
پرسش ۲:
اگر زن بخواهد مهریه را به‌صورت اقساطی دریافت کند، متن توافق‌نامه باید چگونه تنظیم شود؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
در توافق‌نامه باید موارد زیر مشخص شود:
مبلغ کل مهریه: تعداد دقیق سکه یا مبلغ مهریه.
مبلغ هر قسط و زمان‌بندی پرداخت: مثلاً ماهانه یا سالانه.
ضمانت اجرای تأخیر یا عدم پرداخت: مانند پرداخت کل مهریه به‌صورت یک‌جا یا توقیف اموال.
متن پیشنهادی:
"پرداخت مهریه خانم [نام زن] معادل [تعداد یا مبلغ] به‌صورت اقساطی ماهانه [مبلغ قسط] از تاریخ [تاریخ شروع] آغاز می‌شود. در صورت تأخیر بیش از [مدت زمان مشخص]، کل مبلغ مهریه به‌صورت یک‌جا قابل مطالبه خواهد بود."
منبع: ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی
ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده (۱۳۹۱)
پرسش ۳:
در صورتی که مرد نفقه فرزند را پرداخت نکند، زن چگونه می‌تواند اقدام کند؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
نفقه فرزند وظیفه قانونی پدر است و حتی در صورت واگذاری حضانت به مادر، همچنان بر عهده وی باقی می‌ماند. اگر مرد از پرداخت نفقه امتناع کند، زن می‌تواند از دادگاه درخواست صدور حکم پرداخت نفقه کند. دادگاه از طریق توقیف اموال یا کسر از حقوق مرد، نفقه را تأمین می‌کند.
منبع:
ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی (الزام پدر به پرداخت نفقه فرزندان)
ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی
پرسش ۴:
چگونه می‌توان شرطی برای جلوگیری از انتقال فرزند به خارج از کشور توسط یکی از والدین در توافق‌نامه قید کرد؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
برای جلوگیری از خروج فرزند از کشور، می‌توان در توافق‌نامه تصریح کرد که هرگونه خروج فرزند مستلزم رضایت کتبی والد دیگر است. این شرط باید به دادگاه ارائه و در رأی دادگاه تأیید شود.
متن پیشنهادی:
"هرگونه خروج فرزند [نام فرزند] از کشور صرفاً با رضایت کتبی هر دو والد و تأیید دادگاه امکان‌پذیر خواهد بود."
منبع:
ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده (۱۳۹۱)
پرسش ۵:
اگر زن در توافق‌نامه بخشی از مهریه خود را ببخشد و بخشی را مطالبه کند، چگونه این توافق را تنظیم کنیم؟
وکیل طلاق توافقی پاسخ می دهد :
در متن توافق‌نامه باید مشخص شود چه مقدار از مهریه بخشیده شده و چه مقدار باقی مانده است. همچنین روش پرداخت بخش باقی‌مانده باید تعیین شود.
متن پیشنهادی:
"خانم [نام زن] با رضایت کامل، تعداد [تعداد یا مبلغ] از مهریه خود را به آقای [نام مرد] بخشید. باقی‌مانده مهریه به میزان [مبلغ/تعداد] به‌صورت اقساطی/نقدی پرداخت خواهد شد."
منبع:
ماده ۱۰ قانون مدنی
مولفین :
محمد شیاسی ( کارشناس حقوقی و ریس هیات مدیره موسسه حقوقی عدالت گستران نگین ترنم )
سید صادق قریشی ( وکیل پایه یک دادگستری و مولف کتب حقوقی )
طراحی و ساخت توسط :گروه مهر
کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به ساختنما می باشد.
